Ayreon - Transitus

Tijdens de afgelopen vijf jaar werden de fans van de Nederlandse componist/ gitarist Arjen Lucassen tot tweemaal toe verwend. In 2015 gebeurde dat met het album The Diary, het debuut van The Gentle Storm (een project tussen hemzelf en de zangeres Anneke Van Giersbergen), en in 2017 werd het negende album van Ayreon, The Source, voorgesteld. Beide platen waren van een hemels niveau, en voor mij was het dan ook reikhalzend uitkijken naar het vervolg op The Source dat op 25 september verscheen. Om de zeer ambitieuze projecten van Arjen Lucassen in goede banen te leiden is een zeker perfectionisme wellicht een vereiste, maar daar waar met name nogal wat prog rock- en metalbands vaak teveel de focus leggen op een aaneenschakeling van technische hoogstandjes, niet zelden ten koste van het luistergenot, gebeurt dit bij Ayreon gelukkig niet. Aan luisterplezier geen gebrek op Transitus, het nieuwe dubbelalbum: het geheel zit erg goed in elkaar, de keuze van de zangers, zangeressen en gastmuzikanten is wederom geniaal en het zelfverzonnen verhaal boeit van begin tot einde.

Laten we beginnen met het verhaal dat wel iets weg heeft van Shakespeare's Romeo en Juliet. Bij Transitus gaat het over een steenrijke familie aan het einde van de negentiende eeuw, waarbij één van de zoons (Daniel) smoorverliefd wordt op een zwart meisje uit de lagere sociale klasse (Abby), dit tot groot ongenoegen van zijn broer en vooral hun vader. Transitus staat voor een imaginaire plaats tussen hemel en hel (iets zoals het vagevuur uit de christelijke traditie), en aldus is het geestenrijk een zeer belangrijke factor in het geheel, en krijgt het verhaal een wat griezelige, gothische ondertoon. Toch maken ook thema's zoals sociale ongelijkheid en racisme een belangrijk deel uit van het verhaal. Elke song wordt ingeleid door een narratief gedeelte dat verteld wordt door de Britse acteur Tom Baker (de vertolker van de originele Doctor Who-serie), en dat erg goed van pas komt om het verhaal overzichtelijk te houden. Het album bevat 22 songs waarvan opener Fatum Horrificum met een speelduur van ruim tien minuten veruit de langste track is. Een klein aantal songs dient eerder als lijm om het verhaal aan elkaar te houden, maar verder valt er te genieten van bombastische heavy songs, meeslepende ballads en nummers met een voornamelijk Iers-getinte folk insteek.

De rol van Daniel wordt vertolkt door Kamelot zanger Tommy Karevik, die van Abby door Cammie Gilbert, zangeres bij Oceans Of Slumber. Verder komen nog onder meer Amanda Sommerville, Dee Snider, Caroline Westendorp, Marcela Bovio en Paul Manzi aan bod, maar de meest indrukwekkende performance is wat mij betreft toch die van Simone Simmons van Epica in de rol van de Angel Of Death. Alle 22 songs apart bespreken ga ik hier zeker niet doen, maar wel wil ik er de interessantste uitpikken. Zo is er Two Worlds Now One, een prachtige ballad (duet tussen Tommy Karevik en Cammie Gilbert) met erg mooi gitaarwerk van Arjen Lucassen himself. Op Talk Of The Town schittert Paul Manzi als Henry, de broer van Daniel, die de romance tussen Daniel en Abby sterk veroordeelt. Get Out! Now! is een stevige rocksong waarbij de vroegere Twisted Sister zanger Dee Snider als woedende vader voluit zijn gang mag gaan, en stergitarist Joe Satriani voor het sublieme gitaarwerk zorgde. Ook erg knap is het al eerder als single uitgebrachte This Human Equation met Simone Simmons als engel des doods, die haar plezier niet op kan met al het leed dat beide geliefden moeten doorstaan. Het absolute hoogtepunt is wat mij betreft Message From Beyond. Niet alleen is hier een schitterende samenzang te horen tussen Cammie Gilbert en Amanda Sommerville, maar ook gitaarvirtuoos Marty Friedman speelt op deze song in zijn typerende stijl de sterren van de hemel. Met Abby In Transitus valt op een toch nogal abrupte wijze het doek over deze metal opera, die alweer voor een mijlpaal mag doorgaan in het toch al rijke repertoire van Ayreon. Toch ook nog even vermelden dat de kopers van de cd of vinylversie er gratis een 28 pagina's tellend stripboek bij krijgen, zodat dat het verhaal nog beter kan beleefd worden.